„Żeromski (nie)oczywisty”. Klasyk, którego wciąż warto odkrywać

Mało znane fakty z życia i twórczości Stefana Żeromskiego przybliża wystawa plenerowa przy jego Chacie w Nałęczowie, w której mieści się muzeum autora „Przedwiośnia”. Sejm ustanowił rok 2025 Rokiem Żeromskiego z okazji 100. rocznicy śmierci pisarza.

CZYTAJ: Janusz Opryński o 50-leciu twórczości artystycznej

O wystawie „Żeromski (nie)oczywisty” opowiedziała Polskie Agencji Prasowej dr hab. Monika Gabryś-Sławińska, prof. UMCS, kierowniczka Muzeum Stefana Żeromskiego w Nałęczowie. – Chcieliśmy pokazać takie aspekty życia i twórczości pisarza, o których się wie, ale z drugiej strony pozostają gdzieś na marginesie naszych zainteresowań. Pozwalają one nam zobaczyć Żeromskiego nie tylko jako autora „Syzyfowych prac”, „Przedwiośnia”, „Ludzi bezdomnych”, ale również jako człowieka, którego warto nadal odkrywać – powiedziała ekspertka.

Ekspozycja rozpoczyna się od danych pisarza, które pojawiały się kiedyś w dowodach osobistych, jak między innymi wzrost – wysoki, oczy – piwne, usta – normalne, nos – normalny, włosy – siwawe, twarz – owalna, znaki szczególne – nie ma. Przy znajomości pisania i czytania znalazła się odpowiedź – tak.

– W dawnych dowodach osobistych były również informacje, jakimi językami się włada. I tu pojawia się pierwsza nieoczywistość. Żeromski zadeklarował, że zna język polski, ale również francuski, angielski i niemiecki. Co ciekawe, nie wspomniał ani słowem o języku rosyjskim, który przecież znał, bo uczył się w szkole rosyjskojęzycznej. Zatem świadomie dokonał tego wyboru – wyjaśniła kierowniczka.

Zwróciła uwagę, że wiele osób wie, że rodzina pisarza wywodziła się z zubożałej szlachty, ale nie pamięta się już jakiego herbu. Tymczasem był to znany na Lubelszczyźnie herb Jelita. – Tym herbem pieczętował się ród Zamoyskich, a w szczególności Jan Zamoyski, hetman wielki koronny, założyciel Zamościa – przypomniała dr hab. Monika Gabryś-Sławińska.

CZYTAJ: „Co babie do pędzla?!”. Ostatnie dni na zwiedzanie wystawy o polskich artystkach

Wystawa przybliża również informacje o tym, jak wyglądało życie Żeromskiego zanim stał się sławny i popularny, a także zwraca uwagę na jego fascynację Adamem Mickiewiczem, który dla pokolenia pozytywistów i młodopolan – jako jeden z wieszczów – był bardzo ważną postacią. Ekspertka podkreśliła, że inspiracją znanego cytatu „Ogary poszły w las”, otwierającego „Popioły”, był właśnie fragment „Pana Tadeusza” poprzedzający polowanie: „Tadeusz się dowiedział, że niemało czasu. Już przeszło, jak ogary wpadły w otchłań lasu”.

Wystawę z informacjami na temat pisarza, z fotografiami, skanami dokumentów można oglądać do końca tego roku przy Chacie w Nałęczowie, gdzie mieści się Muzeum Stefana Żeromskiego.

Polska Agencja Prasowa / opr. PaW

Fot. Polona.pl, Public domain, via Wikimedia Commons