Nadchodzi czas wielkich promocji. Jak nie dać się oszukać robiąc zakupy?

Jak nie dać się oszukać przy okazji wielkich promocji na Black Friday i czy faktycznie każda promocja to okazja? Czego się wystrzegać oraz jak chronić dane wrażliwe podczas zakupów przez internet. O tym przypomina miejski rzecznik praw konsumenta w Lublinie Lidia Baran-Ćwirta w rozmowie z reporterką Radia Lublin Karoliną Ryniak.

Czas wielkich promocji. Na co uważać?

Czarny piątek uważany jest za dzień rozpoczynający sezon zakupów przedświątecznych to synonim wielkich promocji, ale czy faktycznie tak jest? Na co uważać robiąc zakupy, zwłaszcza, że robimy je przede wszystkim w internecie?

– Żeby te zakupy stanowiły jakąś dobrą okazję cenową, to przede wszystkim należy sprawdzać, porównywać ceny. Mamy ku temu stosowne narzędzia, ponieważ sprzedawcy mają obowiązek umieszczać na wywieszkach cenowych również informacje o najniższej cenie z ostatnich 30 dni i tylko wystarczy to czytać. Bo niestety bywa także ta najniższa cena z ostatnich 30 dni jest relatywnie dużo, dużo niższa niż ta, którą nam proponuje sprzedawca jako cenę promocyjną.

Jak nie dać się oszukać na sztucznie zawyżone ceny?

Często się zdarza, że sprzedawcy lubią sztucznie zawyżać te ceny i aby nie dać się oszukać warto jest też przynajmniej te kilka dni przed tymi wielkimi promocjami zobaczyć jak te ceny wyglądają właśnie, żeby uniknąć takiego oszukania sztucznym podwyżkami.

– Oczywiście tak, to polowanie na ściśle określony produkt w dobrej cenie, jeżeli mamy wybraną markę, wybrany produkt i w zasadzie jesteśmy zdecydowani na zakup, a zależy nam na dobrej cenie mówiąc wprost, to warto korzystać też z tych instrumentów, które dają nam czy to platformy sprzedażowe, czy to sklepy, a mianowicie przechowywanie danego produktu. Wrzucamy go sobie do koszyka, swojego koszyka, on sobie tam tkwi i przecież możemy zweryfikować, sprawdzić, porównać cenę nawet sprzed dłuższych terminów niż 30 dni i wtedy mamy prawdziwy obraz, czy to co będziemy robić teraz, czyli te zakupy po rzekomo promocyjnych cenach to jest ta okazja, czy może warto poczekać jeszcze, może wstrzymać się i kupić w regularnej cenie u konkurencji.

Sprzedawca widmo. Jak rozpoznać fałszywe strony internetowe?

Jak zbliżają się takie wielkie promocje, to też i strony internetowe sprzedawców rosną jak grzyby po deszczu. Jak rozpoznać fałszywe sklepy internetowe? Na co zwracać uwagę?

– Możemy to zweryfikować choćby na platformach czy w porównywarkach cenowych. Jeżeli te porównywarki cenowe wskazują ten sklep, ilość transakcji, to te transakcje są weryfikowalne, czyli to są transakcje, które zostały dokonane. Jeżeli mamy tę bazę danych, a dodatkowo możemy sprawdzić już bardzo szczegółowo w oficjalnych. danych przedsiębiorcy, a więc pobieramy sobie NIP, REGON danego przedsiębiorcy, wchodzimy do Centralnej Ewidencji Działalności Gospodarczej albo do KRS-u i tam sprawdzamy, kiedy została założona działalność, kiedy spółka powstała. Jeżeli powstanie tej działalności datowane jest na kilka dni przed rozpoczęciem, czy przed tym zdarzeniem jakim jest Black Friday, to tu radziłabym bardzo dużą ostrożność i na przykład robienie zakupów, ale za pobraniem przy takich absolutnie nowych transakcjach. Bardzo niebezpiecznym narzędziem przy takich zakupach to jest jednak robienie ich w biegu. Większość z nas posługuje się smartfonami, gdzie w zasadzie ta możliwość dostępu do Internetu jest nieograniczona, natomiast nasza percepcja jest niestety ograniczona. Sugeruje takie zakupy robić z rozwagą, ale również bez pośpiechu.

Masz podejrzenie, że padłeś ofiarą oszustwa przy zakupach internetowych. Gdzie się zgłosić? 

Jeżeli się tak zdarzy, że jednak najpierw zrobimy, potem pomyślimy i wydaje nam się, że na przykład padliśmy ofiarą oszustwa przy zakupach internetowych, to w takim razie co zrobić? Gdzie się zgłosić? Co zastrzec najlepiej? Jak szybko zadziałać?

– Samo podejrzenie to za mało, ale jeżeli już mija ten czas, w którym powinien być dostarczony produkt, a naszego produktu nie ma, nie odpowiadają na maile, mamy trudności z wykonaniem telefonu do tego sprzedawcy, to w takich sytuacjach warto się zainteresować. Jeśli robimy zakupy kartą kredytową, przelewem bankowym, można zrobić reklamację tzw. check-back. Można odstąpić od umowy, bo jest to przecież transakcja na odległość. Oczywiście możemy zawiadomić organy ścigania.

Warto zastrzec na przykład też chyba kartę, kiedy mamy jakieś podejrzenia, bo często też podajemy takie dane z karty, nie sprawdzając sklepu na przykład, możemy zastrzec takie dane przecież.

– Tu przede wszystkim mówimy o karcie kredytowej, bo karta płatnicza jest troszkę bezpieczniejszym instrumentem, czy zastrzeganie PESEL, a też to trzeba uczynić, jeżeli rzeczywiście padliśmy ofiarą jakichś czynów przestępczych.

Na co zwrócić uwagę, żeby nie paść ofiarą phishingu?

– Myślę, że znowu wracamy do punktu wyjścia. Bardzo często nasze zakupy są kompulsywne. Gdzieś tam oglądamy media społecznościowe, gdzieś się wyświetla rolka, jakiś obraz, który nas w pewien sposób przyciąga. Pojawiają się tutaj takie podprogowe informacje, a to ostatnie sztuki z danej kolekcji, bo my już zamykamy taką działalność albo ten kaletnik prowadził działalność od wielu, wielu lat, a teraz kończy działalność i w związku z tym te torebunie są w bardzo dobrej cenie. I my się łapiemy na te zapewnienia i klikamy. Mało tego, podajemy swoje dane, o które w innych instytucjach walczymy wręcz jak o niepodległość. I te dane są obrabiane, trafiają na taki grunt przestępczy. Osoby zawodowo trudniące się właśnie zbieraniem danych są doskonałymi psychologami. Doskonale mają przygotowane te socjotechniki, które pozwalają zmiękczyć nas konsumentów i doprowadzić do takiej sytuacji, że tracimy kontrolę nad tym, co robimy, więc w każdej sytuacji powinniśmy się pilnować.

Rzecznik przypomina, ze nadal często wśród cyberprzestępców funkcjonuje schemat działania, który ma na celu zainstalowanie zdalnego pulpitu na naszych urządzeniach. Oszuści korzystają z wiadomości lub maili w których jest informacja o dopłacie z produkt, który na przykład kupiliśmy. Podają się też za firmy kurierskie. W wiadomości lub mailu jest link, który po kliknięciu spowoduje ściągnięcie na urządzenie programu do zdalnej obsługi pulpitu, co może prowadzić do przechwycenia danych z bankowości przez przestępców.

RyK / opr. AKos

Fot. pexels.com